ประเมินวงเงินรู้ผลใน 3 นาที
กับ กรุงศรี ออโต้ พร้อมสตาร์ท

หรือ

เริ่มประเมินวงเงินพร้อมสตาร์ท
ผ่านมือถือ สแกนเลย

ดูวงเงินพร้อมสตาร์ทที่ได้รับ

  • "เครื่องถม" บรรพศิลป์แห่งแดน "ทักษิณ"

    10 มี.ค. 58 12,877
    "เครื่องถม" บรรพศิลป์แห่งแดน "ทักษิณ"
    เครื่องถมเป็นงานประณีตศิลป์ชั้นสูงที่คนไทยรู้จักมาเป็นเวลาช้านาน และปรากฎในพงศาวดารว่าเครื่องถม นับเป็นหนึ่งในเครื่องราชูปโภคของไทย ที่ได้รับการถ่ายทอดมาจากชาวโปรตุเกส ซึ่งเป็นชนชาวยุโรปชาติแรกที่ได้รับพระบรมราชานุญาตจากสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 แห่งกรุงศรีอยุธยาให้เข้ามาทำการค้าและตั้งรกรากในราชอาณาจักรไทย ตั้งแต่ปี 2061 ใน 4 หัวเมืองสำคัญ ประกอบด้วย กรุงศรีอยุธยา นครศรีธรรมราช ปัตตานี และมะริด
    ชาวโปรตุเกสนั้นไม่ว่าไปอยู่ที่ใดก็จะนำเอาวัฒนธรรม และขนบธรรมเนียมประเพณีของตนไปเผยแพร่ด้วย โดยเฉพาะที่เมืองนครศรีธรรมราชได้รับการสืบทอดวัฒนธรรมมาหลายอย่าง เช่น การจัดตลาดนัด การชนวัว ที่สำคัญคือการถ่ายทอดวิชาการทำเครื่องถม ทำให้เครื่องถมเริ่มเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย และเข้าสู่กรุงศรีอยุธยา ในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ซึ่งต่อมาได้โปรดเกล้าฯ ให้เจ้าเมืองนครศรีธรรมราชจัดหาช่างถมที่มีฝีมือดีเข้ามาพำนักในกรุงศรีอยุธยา ระหว่างปี 2199-2231 เพื่อจัดทำเครื่องราชบรรณาการสำหรับให้คณะราชทูตกรุงสยามนำไปถวายสมเด็จพระสันตะปาปา ณ กรุงวาติกัน และพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แห่งฝรั่งเศส
    เครื่องราชบรรณาการที่ถวายสมเด็จพระสันตะปาปาเป็นกางเขนพร้อมราชสาส์นในหีบถมทอง บนพานถมทองส่วนเครื่องราชบรรณาการที่ถวายพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 คือ หีบถมทองบรรจุม้วนพระราชสาส์น
    ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ พบว่าเครื่องถมนครศรีธรรมราชได้รับความนิยมอย่างยิ่งในราชสำนัก เมื่อสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย โปรดเกล้าฯให้ฟื้นฟูการทำเครื่องถม จนเครื่องถมรุ่งเรืองมาก และมีการกำหนดว่าเครื่องถมทองจะใช้สำหรับพระมหากษัตริย์เท่านั้น ส่วนขุนนางจะใช้ได้แต่เครื่องถมเงิน
    จวบจนสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เครื่องราชูปโภคทั้งหลายล้วนแต่เป็นเครื่องถม ได้แก่ พระแท่นที่เสด็จออกขุนนางและพระเสลี่ยง ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระที่นั่งภัทรบิฐ ครั้นถึงสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสร้างพระที่นั่งพุดตานกาญจนสิงหาสน์ ประดิษฐานไว้ในท้องพระโรงกลางภายใต้นพปฎลมหาเศวตฉัตร และยังมีพระที่นั่งถมทองขนาดใหญ่ที่เจ้าพระยานครให้ช่างทำขึ้นเพื่อทูลเกล้าฯ ถวายอีกด้วย
    นอกจากเป็นเครื่องราชูปโภคแล้ว เครื่องถมยังคงใช้เป็นราชบรรณาการสืบมา กล่าวคือ ในครั้งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานเครื่องถม ถวายแด่สมเด็จพระราชินีวิคตอเรียแห่งอังกฤษ และจนถึงบัดนี้ยังตั้งแสดงอยู่ในพิพิธภัณฑ์พระราชวังบักกิ้งแฮม ไม่เพียงเท่านี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลปัจจุบันยังทรงพระราชทานเครื่องถมแด่สมเด็จพระราชินีอลิซาเบธที่ 2 แห่งอังกฤษ และแด่ประธานาธิบดีไอเซนฮาวแห่งสหรัฐอเมริกา โดยเฉพาะอย่างยิ่งทรงเลือกหีบบุหรี่ถมทอง และตลับแป้งถมทองแก่แพทย์และนางพยาบาลทั้ง 4 ที่ร่วมกันถวายการประสูติและอภิบาลพระองค์ท่าน ณ เมืองบอสตัน
    อย่างไรก็ตาม ในยุคที่เครื่องถมได้รับความนิยมแพร่หลายเป็นอย่างมาก เนื่องจากชาวเมืองนครศรีธรรมราชเป็นช่างที่มีฝีมือดี และมีการประกวดประชันกันเองจนมีการพัฒนารูปทรงและลวดลายในระดับสูง คือ มีน้ำยาถมดำสนิท เนื้อแน่น มีความมันเงา จนทำให้เครื่องถมที่ทำจากฝีมือช่างชาวนครศรีธรรมราชเรียกติดปากกันว่า "ถมนคร" กันมาถึงทุกวันนี้ ในครั้งนั้นได้มีชาวกรุงเทพฯ ที่มีใจรักในเครื่องถมผลิตเครื่องถมเองบ้าง ทั้งการทำเพื่อใช้เองและจำหน่าย ก็ได้รับความนิยมมากขึ้นด้วยเช่นกัน ด้วยเหตุนี้ ช่างทำเครื่องถมในกรุงเทพฯจึงมีการย้ายมาอาศัยอยู่ในย่านเดียวกัน และตั้งเป็นหมู่บ้านพาน ถนนพระเมรุ เขตพระนคร เพื่อทำเครื่องถมออกเลี้ยงชีพอย่างเป็นล่ำเป็นสัน (ปัจจุบันไม่พบการทำเครื่องถมในพื้นที่แห่งนี้แล้ว) แต่เครื่องถมที่ทำออกมาไม่มีความมันเงา และเป็นตามดพรุนทั่วชิ้นงาน เนื่องจากน้ำยาถมไม่มีคุณภาพ พระยาเพชรปราณี เจ้ากรมอำเภอ กระทรวงนครบาล จึงได้ทำการปรับปรุงสูตรน้ำยา เพื่อแก้ปัญหาตามดและเพิ่มความมันเงาให้แก่ช่างชาวพานถม
    ขณะเดียวกันยังมีการเผยแพร่วิชาทำเครื่องถมสู่สาธารณชน เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี ได้เรียกนายหยุย ช่างถม แห่งหมู่บ้านพานถม เข้ามารับราชการครูช่างถมในโรงเรียนเพาะช่าง เพื่อถ่ายทอดวิชาการทำเครื่องถมให้แพร่หลายสืบไป
    นอกจากนี้ในส่วนของนครศรีธรรมราช ใน พ.ศ. 2456 พระรัตนธัชมุนี (ม่วง รัตนธัชเถระ เปรียญ) อดีตเจ้าคณะมณฑลนครศรีธรรมราช ได้จัดตั้ง "โรงเรียนช่างถม" ภายในวัดท่าโพธิ์ โดยใช้ทุนของท่านเจ้าคุณเอง นับว่าเป็นการถ่ายทอดวิชาชีพจากคนในสายตระกูลช่างถมสู่การเรียนการสอนวิชาเครื่องถมในระบบโรงเรียนด้วยเช่นกัน
    สำหรับลักษณะงานถมที่ได้รับความนิยม หรือที่เรียกติดปากกันว่า "เครื่องถมนคร" นั้น ว่ากันว่าจะต้องมีความเงางามและมีลวดลายที่วิจิตรบรรจงอันเกิดจากการสลักด้วยมือล้วนๆ ไม่ว่าจะเป็นการเคาะ หรือแผ่รีด ทำให้ลวดลายมีความละเอียด ถ้าสังเกตจากด้านใน จะมีรอยสลักนูนขึ้นมา
    ลักษณะโดยรวมของถมเงินจะมองเห็นเป็น 2 สี ขาว (เงิน) และดำ (ยาถม) ส่วนถมทอง มีสีทอง (ทอง) และสีดำ (ยาถม) ซึ่งเป็นการนำถมเงินมาเพิ่มให้มีคุณค่าและความงดงามมากยิ่งขึ้น โดยการนำทองคำบริสุทธิ์มาบดผสมกับปรอทให้ละเอียดเคลือบทาผิวถมเงินที่ยังไม่ได้แรเงาให้ทั่ว และให้ความร้อนให้ปรอทระเหยให้หมดยังเหลือแต่ทองคำเคลือบติดอยู่บนผิวของถมเงิน นำไปขัดเงาและแรเงาขั้นสำเร็จอีกครั้งหนึ่ง ก็จะได้ถมทองตามต้องการ จะมีสีทองจากทองคำและสีดำจากยาถม
    โดยเครื่องถมแต่ละชิ้นเมื่อทำเสร็จแล้ว สามารถขายได้ 3 เท่าตัวของทุน ขึ้นอยู่กับฝีมือและความสวยงามของชิ้นงานและราคาค่าวัสดุ
    สำหรับปัจจุบัน แม้เสน่ห์ความงามเฉพาะตัวของเครื่องถมจะยังคงได้รับความนิยมไม่เสื่อมคลาย จนช่างไม่สามารถผลิตได้ทันเช่นเดียวกับยุคที่ผ่านมา แต่ช่างผู้ผลิตเครื่องถมต่างต้องประสบกับปัญหาต้นทุนการผลิตที่สูงขึ้นเป็นอย่างมาก นอกจากนี้ช่างฝีมือดีก็นับวันจะลดลง เพราะเป็นงานที่ต้องใช้ฝีมือ และความละเอียดประณีตสูง จึงทำให้ช่างสมัยใหม่นำเอากระบวนการทางวิทยาศาสตร์เข้ามาช่วย ซึ่งทำให้ต้นทุนในการผลิตต่ำลง แต่การผลิตด้วยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ผู้ที่รักในศิลปะอาจไม่นิยม ในที่สุดงานเครื่องถมก็ด้อยความนิยมและเสื่อมลงไป แต่ด้วยพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ ที่ทรงโปรดฯ ให้ฟื้นฟูวิชานี้ขึ้นมาใหม่อีกครั้งหนึ่ง เพราะทรงเกรงว่าวิชาทำเครื่องถมจะสูญสิ้นไป จึงทรงโปรดฯ ให้นำช่างชาวนครศรีธรรมราชมาเป็นครูสอนสมาชิกศูนย์ศิลปาชีพ ทำให้ปัจจุบันมีช่างผู้สืบทอดเกิดขึ้นมาจำนวนหนึ่ง เครื่องถมจึงกลับมาได้รับความนิยมอีกครั้ง
    ขั้นตอนการผลิตเครื่องถม
    1. การขึ้นรูป ต้องใช้เนื้อเงินไม่ต่ำกว่า 95% มาหลอมให้เป็นแท่งหรือแผ่น จากนั้นนำมาแผ่หรือรีดให้ได้ขนาดและความยาวตามต้องการ จากนั้นนำแผ่นเงินมาตีด้วยค้อนสลับกับการให้ความร้อนให้รูปทรงความโค้งรวมเข้าหรือขยายออกตามต้องการ
    2. การออกแบบลวดลาย ด้วยการร่างแบบด้วยดินสอบนภาชนะ
    3. สลักลายด้วยสิ่วสลักให้พื้นของลายลึกต่ำลงไป
    4. การลงยาถม ใช้ไฟเป่าแล่นเกลี้ยงเนื้อยาถมลงบนเครื่องเงินที่สลักลายไว้เรียบร้อยแล้วให้สม่ำเสมอทั่วกัน ทิ้งไว้ให้เย็นแล้วใช้ตะไบถูเอายาถมส่วนที่เกินออก ขัดจนได้ที่ ลวดลายสีงัดบนพื้นน้ำยาถมสีดำ "ถมเงิน"
    5. ถมทอง ต้องเปียกทองโดยใช้ทองคำบริสุทธิ์หรือทองคำพิเศษ นำมารีดให้เป็นแผ่นบาง ๆ ตัดเป็นชิ้นเล็ก ๆ ผสมกับปรอทบดให้ละเอียด มาทาบนเครื่องถมเงินให้ทั่วสม่ำเสมอประมาณ 2-3 ครั้ง ไล่ปรอทด้วยความร้อนก็จะเหลือเนื้อทองติดแน่น
    6. จากนั้นทำการเพลาลาย วิธีการนี้ช่างจะต้องแต่งลวดลายที่กระด้างให้ดูพลิ้วไหวมีชีวิตชีวา โดยใช้สิ่วแกะรายละเอียดส่วนต่าง ๆ ของลวดลายให้ปรากฏชัดขึ้น
    ขอบคุณภาพจาก : www.goldtraders.or.th และบทความจากวารสารทองคำฉบับที่ 29 เดือนมกราคม - กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2554

    บทความเกี่ยวกับราคาทองคำอื่นๆ

เว็บไซต์นี้มีการเก็บคุกกี้เพื่อเพิ่มความพึงพอใจในการใช้งานเว็บไซต์ และช่วยให้เราปรับปรุง และนำเสนอเนื้อหาตรงตามความสนใจของท่าน ท่านสามารถดู Privacy Notice และ ดู Cookies Policy ของเราได้ ที่นี่ ทั้งนี้ ท่านจะยินยอมให้เราเก็บคุกกี้ทั้งหมด หรือให้เก็บแค่บางส่วนโดยการคลิกเลือก ตั้งค่า

ยินยอมทั้งหมด
ท่านสามารถเลือกให้ความยินยอมการเก็บคุกกี้เป็นเรื่องๆ ได้ที่นี่

เมื่อคุณเข้าชมเว็บไซต์ หรือแอปพลิเคชั่น checkraka เราอาจจัดเก็บ หรือดึงข้อมูลจากเบราว์เซอร์ของคุณในรูปแบบของคุกกี้ และเทคโนโลยีอื่นที่คล้ายคลึง เช่น tag และ pixel (เรียกรวมกันว่า “คุกกี้”) ซึ่งมักเป็นข้อมูลที่ไม่สามารถระบุตัวตนได้โดยตรง แต่ช่วยให้คุณใช้งานเว็บไซต์ได้ปลอดภัย และตรงตามความต้องการมากขึ้น คุณอาจไม่ยินยอมให้เราเก็บคุกกี้บางประเภทได้ โดยการคลิกตามหัวข้อข้างล่างนี้

ประเภทคุกกี้
อ่านเพิ่มเติม ที่นี่		 ยินยอม / ไม่ยินยอม
คุกกี้ที่จำเป็นต้องมีเสมอ
(Strictly Necessary)
คุกกี้สำหรับการใช้งานเว็บไซต์
(Functionality)
คุกกี้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและวิเคราะห์
(Performance & Analytics)
คุกกี้เพื่อการตลาด
(Marketing)

บันทึกข้อมูล